زهرا زارع، روزنامه نگار:
لباس فرم مدارس و چگونگی طراحی آن یک موضوع بحث‌برانگیز بین دانش‌آموزان، والدین و معلمان است. برخی از مطالعات نشان می‌دهند یکسان بودن فرم مدارس اثرات مثبتی مانند بهبود نظم و انضباط، کاهش مشکلات رفتاری و ارتقای احساس هویت و غرور برای دانش‌آموزان دارد. طرفداران لباس یکسان مدرسه، استدلال می‌کنند که لباس فرم یک محیط متمرکز بر یادگیری و محترمانه‌تر ایجاد می‌کند، حواس پرتی را به حداقل می‌رساند و به ایجاد حس برابری در بین دانش‌آموزان کمک می‌کند.
هر چند منتقدانی هم وجود دارند که معتقدند مزایای فرم مدرسه به اندازه کافی قابل توجه نیست که هزینه‌های اجرا یا نقض احتمالی آزادی دانش‌آموزان را توجیه کند.
پوشاک مدارس در اکثر کشورها وجود دارد و هر کشوری سعی دارد تا با بهره گیری از فرهنگ و نماد ملی خود، لباس های مناسبی برای دانش آموزان طراحی کند وچیزی که در این بین حائز اهمیت است آشنایی و به نوعی فرهنگسازی با استفاده از طرح های سنتی دردوخت لباسدانش آموز است، تا آنها از همان دوران کودکی و نوجوانی با این نمادها آشنا شوند.
در کشورمان نیز همچون دیگر کشورها، طی چند سال اخیر به موضوع لباس فرم مدارس توجه ویژه شده است، هر مدرسه متناسب با تصمیم شورای مدرسه متشکل از رئیس انجمن اولیا و مربیان، نماینده معلمان و مدیر مدرسه اقدام به انتخاب یک لباس مناسب با بهره گیری از رنگ، جنس و مدل می کند تا دانش آموزان سال تحصیلی را در عین حال که با پوشاک نو آغاز می کنند، در طول سال نیز از این لباس استفاده کرده و متحدالشکل بودن را از دست ندهند.
در این بین هر ساله نزدیک به مهر ماه و بازگشایی مدارس ،تهیه فرم و روپوش برای خانواده های دارای دانش آموز معزل و چالشهایی بوجود می آورد؛به عنوان مثال نرخ لباس‌های فرم مدارس،سایز بندی، جنس پارچه ونوع دوخت و….
عاطفه‌سادات مدبرنژاد مشاور امور زنان و سرپرست اداره کل انجمن اولیا و مربیان وزارت آموزش و پرورش در این خصوص گفته است: از آنجایی که معمولا نرخ لباس‌های فرم مدارس در شهریور و یک ماه قبل از آغاز سال تحصیلی اعلام می‌شود؛ به‌منظور تحمیل نشدن هزینه‌های اضافی بر خانواده‌ها، دانش‌آموزان می‌توانند از لباس‌های سالم و قابل استفاده سال‌های قبل استفاده کنند.
مدبرنژاد بااشاره به مقررات و ضوابط موجود برای تهیه لباس فرم دانش‌آموزان در سال تحصیلی جدید گفت: در تعیین نوع و رنگ لباس فرم دانش‌آموزی و نحوه تهیه، مدارس مکلف به رعایت ماده ۸۵ آئین‌نامه اجرایی مدارس هستند و در دستورالعمل ساماندهی و نظارت بر لباس دانش‌آموزی بر این مهم تاکید شده است.
وی با بیان اینکه نرخ نامه‌های ابلاغی از سوی مراجع مربوطه با ذکر نوع و مقدار پارچه و سایر مولفه‌ها تهیه و به مدارس و اطلاع خانواده‌ها می‌رسد، ادامه داد: رعایت این نرخ نامه از سوی تولیدی‌ها الزامی است و انجمن اولیا و مربیان به عنوان مسئول برنامه‌ریزی برای تهیه لباس دانش‌آموزان باید بر اجرای دقیق نرخ و کیفیت لباس نظارت کنند.
مدبرنژاد با بیان اینکه هزینه لباس فرم از طرف صمت و اتحادیه‌های مربوطه تعیین می‌شود، گفت: آموزش و پرورش مرجع تصمیم‌گیری برای نرخ لباس دانش‌آموزان نیست و ادارات کل صمت در استان‌ها و اتحادیه‌های مربوط نرخ را مشخص می‌کنند.
وی با بیان اینکه در حال حاضر نرخ مصوب براساس کیفیت در استان‌های مختلف و مقاطع مختلف متفاوت است، افزود: برنامه‌ریزی برای روپوش مدارس از اردیبهشت ماه انجام شده است؛ اکنون نرخ‌نامه‌ها مصوب شده و والدین می‌توانند با مراجعه به تولیدی‌ها روپوش فرزندشان را تهیه کنند.
اکبر صدقی رئیس اتحادیه صنف خیاطان تهران گفت معتقد است:قیمت لباس فرم مدارس باید توسط صنف اعلام شود.
وی با تاکید بر اینکه قیمت لباس فرم مدارس باید توسط صنف اعلام شود؛ گفت: با نشست‌هایی که برگزار شد لباس فرم برای مقاطع اول تا سوم ابتدایی با گلدوزی ۴۲۱ تا ۴۶۵ هزار تومان و برای مقاطع چهارم تا ششم ۴۴۴ تا ۴۹۰ هزار تومان وهمچنین لباس دوره فرم دانش آموزان مقطع متوسطه بدون گلدوزی ۹۳۷ هزار تومان که با ۱۰ درصد نوسان مواد اولیه و حتی مالیات به یک میلیون تومان هم می رسد اعلام شد.
وی در خصوص این مطلب که چرا قیمت لباس‌های فرم متفاوت است؛ گفت: با اینکه عمدتاً پارچه‌های استفاده شده ایرانی هستند اما قیمت مواد اولیه ثابت نیست. اختلاف قیمت‌ها هم ناشی از همین تغییر قیمت‌ها است.
صدقی در خصوص گرانفروشی های موجود هم گفت: اعلام کردیم که قیمت لباس‌های فرم باید توسط صنف اعلام شود زیرا در این موضوع همه چیز مورد آنالیز قرار گرفته است.
به طورکلی مبلغ دستمزد عوامل تولید به اضافه قیمت متراژ پارچه که در هر منطقه و شهرستان متفاوت است وهمچنین جنس، طراحی و تعداد لباس‌های فرم تولید شده، بند و هزینه‌های خیاطی در هر منطقه بر قیمت لباس‌های فرم اثر گذار هستند.
رئیس اتحادیه صنف خیاطان تهران تاکید کرد که حتی برای مدارس غیر انتفاعی در مناطق شمالی تهران هم نباید برای تهیه لباس فرم بالاتر از یک میلیون تومان هزینه کرد.
مدبرنژاد گفت:همانطور که اشاره شد طبق ماده ۸۵ آئین نامه اجرایی مدارس مسئولیت انتخاب طرح و رنگ لباس فرم را انجمن اولیاء و مربیان با هماهنگی شورای مدرسه برنامه ریزی برای تهیه لباس فرم دانش آموزان را برعهده دارد.
وی گفت:پیشنهاد مناسبی که اخیرا مورد توجه قرار گرفته این است که در راستای تقویت کارآفرینی و ایجاد اشتغال، برای دوخت لباس مدارس با هنرستان ها همکاری شود تا از یک سو مهارت آموزی در این مراکز به سمت تجاری سازی حرکت کند و از همان دوران آموزش، هنرجویان وارد بازار کار شوند و از سوی دیگر لباس فرم با کیفیت و قیمت مناسب تری در اختیار دانش آموزان قرار گیرد که برای تحقق این مهم نیز راه طولانی در پیش است.
البته مسئولان وزارت آموزش و پرورش طی سال های اخیر همواره تاکید کرده اند که لباس فرم مدارس باید متناسب با فرهنگ ایرانی – اسلامی طراحی شود و بر اساس آنچه در سند تحول بنیادین اشاره شده است طراحی مدل لباس متناسب با سن، جنس و پایه های مختلف تحصیلی و یک بخشی هم مربوط به تنوع لباس ها باشد و هیچ گونه اجبار و تحمیلی به خانواده ها برای تهیه لباس فرم مدارس نباید صورت گیرد.
اما باید درنظر داشت با وجود تاکید مسئولان وزارت آموزش و پرورش و ابلاغ دستورالعمل های لازم، هنوز مشکلات بسیاری در رابطه با تهیه لباس فرم مدارس وجود دارد که البته باید پای درد و دل مدیران مدارس هم باید نشست تا راهکار مناسبی پیدا شود تا هم خانواده ها و هم اولیای مدارس بتوانند در تعامل با هم این دغدغه را کاهش دهند تا دانش آموزان سال تحصیلی جدید را در فضای آرام آغاز کنند و خاطرات خوشی از دوران تحصیلی و اول مهرماه برای خود رقم بزنند.
