امروزه شکل‌گیری خوشه‌های صنعتی دریایی و توسعه آنها از عناصر اصلی رشد اقتصادی در کشورهای برخوردار از مزیت دسترسی به دریاها محسوب می‌شود. این خوشه‌ها نه تنها به رشد اقتصاد ملی کمک می‌کنند، بلکه به اشتغال‌زایی، توسعه منطقه‌ای، توسعه سرزمینی متوازن، کاهش نابرابری‌های اقتصادی، ارتقای کیفیت زندگی مردم در جوامع ساحلی و در نهایت تقویت جایگاه جهانی کشورها منجر می شود.
خوشه‌های صنعتی دریایی مناطق جغرافیایی هستند که فعالیت‌های مرتبط با دریا در آن‌ها متمرکز شده است. این خوشه‌ها معمولا شامل فعالیت‌های متنوعی نظیر عملیات بندری و لجستیک دریایی، کشتی‌سازی، تعمیر شناورها، فعالیت‌های فراساحلی مرتبط با تولید انرژی، شیلات، فناوری زیستی دریایی، گردشگری دریایی و ساحلی و غیره می‌شوند.
صنایع مستقر در خوشه‌های صنعتی دریایی، به مانند هر خوشه صنعتی دیگری با یکدیگر ارتباط متقابل داشته و زیرساخت‌ها، منابع و تخصص‌های موجود را در میان خود به اشتراک می‌گذارند که این مهم منجر به اثربخشی و ترغیب نوآوری در بین اعضای خوشه‌ها می‌شود.
در واقع قرارگیری این خوشه‌ها در امتداد سواحل و یا در مجاورت بنادر، امکان دسترسی مشترک صنایع مستقر در خوشه‌ها به دریا و منابع طبیعی موجود در آنها، امکانات بندری و خطوط کشتیرانی مرتبط را فراهم می‌نماید. خوشه‌های صنعتی دریایی نقش کلیدی در پشتیبانی از تجارت جهانی (بین‌المللی)، تولید انرژی و تلاش‌ برای حفاظت از دریاها ایفا می‌کنند.
جملگی این خوشه‌ها از ویژگی‌های تقریبا مشترکی برخوردار هستند که عبارتند از: موقعیت استراتژیک به لحاظ دسترسی به شبکه‌های حمل‌ونقل بین‌المللی دریایی، بهره‌مندی از امکانات بندری و خدمات دریایی مربوطه، ساخت و تعمیر انواع شناورها و تولید انرژی‌های فراساحلی (عمدتا نفت و گاز).
در برخی از خوشه‌های مذکور نیز، متناسب با مزیت‌های نسبی آنها، بخش‌های مختلفی نظیر پالایشگاه‌ها، صنایع شیمیایی، شیلات، فناوری‌های زیستی دریایی (از جمله کشاورزی دریایی، بهداشت آبزیان، تولید داروها و آنزیم‌های دریایی، پاکسازی آلودگی‌های زیست محیطی و تولید سوخت‌های زیستی) و نیروگاه‌های بادی فراساحلی مستقر شده‌اند.
توسعه خوشه‌های دریایی صنعتی، می‌تواند نقش مهمی در کمک به شتاب بخشیدن به رشد اقتصادی کشورها ایفا کند. کشورهای در حال توسعه نیز با درک اهمیت این موضوع،‌ ایجاد و گسترش این خوشه‌ها را در دستور کار قرار داده‌اند. به عنوان مثال هندوستان از سال ۲۰۱۵ میلادی در حال اجرای برنامه ساگارمالا با هدف توسعه و ارتقای نقش بنادر در اقتصاد این کشور است.
یکی از محورهای این برنامه، صنعتی‌سازی بنادر برای کاهش هزینه‌های لجستیک بواسطه استقرار صنایع در پسکرانه آنهاست که ایجاد خوشه‌های صنعتی یکی از زیربرنامه‌های این محور محسوب می‌شود.
دولت اندونزی سیاست محور دریایی را برای تبدیل این کشور به هاب جهانی دریایی و برنامه توسعه اقتصاد آبی را در قالب توسعه فعالیت‌های شیلات پایدار، گردشگری دریایی و تولید انرژی تجدیدپذیر دنبال می‌کند. ترغیب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در خوشه‌های صنعتی دریایی، یکی از اقدامات مهم این برنامه است.
با این حال، بررسی‌ها نشان می‌دهد توسعه خوشه‌های صنعتی دریایی و پیوستن آنها به زنجیره‌های جهانی ارزش در کشورهای در حال توسعه، با موانعی روبرو است. از جمله این موانع می‌توان به مواردی همچون کمبود زیرساخت‌های بندری و پسکرانه، دسترسی محدود به سرمایه و منابع مالی، کمبود نیروی انسانی متخصص و ماهر، موانع سیاستگذاری و رگولاتوری، مشکلات حکمرانی و عدم ثبات در فضای سیاسی کشورها اشاره نمود.