مونا ربیعیان، روزنامه نگار:
مردم ایران ۶۰ میلیون دلار برای حمایت از لبنان آماده کردهاند، اما دولت این کشور به دلیل فشارهای سیاسی و تحریمی تاکنون از پذیرش آن خودداری کرده است. این اقدام نشان میدهد حتی کمکهای انساندوستانه نیز در فضای پیچیده سیاست و تحریمهای بینالمللی با مانع روبهروست.
لبنان در ماههای اخیر با بحران اقتصادی و اجتماعی شدیدی مواجه شده است. افزایش نرخ فقر، کمبود کالاهای اساسی، سقوط ارزش پول ملی و مشکلات ارزی، زندگی روزمره مردم را به شدت تحت فشار قرار داده و نیاز به کمکهای بینالمللی را بیش از پیش کرده است. کارشناسان میگویند رد کمکهای ایران به رغم شرایط بحرانی لبنان، نتیجه ترکیبی از فشارهای تحریمی و ملاحظات سیاسی داخلی و خارجی است.
ناصر قوامی، استاد روابط بینالملل، در گفتگو با ما گفت: «حتی کمکهای غیرنظامی و انساندوستانه نیز در چارچوب تحریمهای پیچیده منطقهای و بینالمللی گاه به عنوان مسئلهای امنیتی تلقی میشوند. لبنان با توجه به حساسیتهای داخلی و فشارهای منطقهای، ترجیح داده است پذیرش این کمکها را به تعویق بیندازد تا درگیر تنشهای سیاسی نشود.»
از سوی دیگر، سارا حبیبی، تحلیلگر اقتصادی، درباره پیامدهای رد کمکها توضیح داد: «در شرایطی که دولت لبنان با کمبود منابع ارزی و بحران تأمین کالاهای اساسی مواجه است، هر کمک مالی یا کالایی میتواند زندگی مردم را بهبود بخشد. اما ملاحظات سیاسی و فشارهای خارجی مسیر انتقال این کمکها را مسدود کرده است و این مسأله میتواند اعتماد عمومی به کمکهای بینالمللی را نیز تضعیف کند.»
امانی با اشاره به نقش مردم ایران در حمایت از لبنان گفت: «مردم ایران همیشه آمادهاند در شرایط سخت دست یاری به همسایگان خود دراز کنند، اما محدودیتهای سیاسی و اقتصادی گاه مانع تحقق این حمایتها میشود. این نشاندهنده روحیه انسانی مردم ایران و در عین حال محدودیتهایی است که سیاست و تحریم بر مسیر کمکهای انساندوستانه اعمال میکنند.»
کارشناسان بر این باورند که تنها راه اثرگذاری واقعی این کمکها، ایجاد سازوکارهایی مستقل و دور از فشارهای سیاسی است تا منابع مردمی بتوانند به صورت مستقیم به دست نیازمندان برسند. آنها هشدار میدهند که ادامه روند فعلی نه تنها بحران لبنان را تشدید میکند، بلکه میتواند اعتماد عمومی به کمکهای بینالمللی و انساندوستانه را نیز کاهش دهد.
برخی تحلیلگران سیاسی همچنین معتقدند که رد این کمکها میتواند پیامدهای بلندمدتی برای روابط ایران و لبنان داشته باشد. در شرایطی که لبنان نیاز مبرم به حمایتهای مالی و کالایی دارد، مسدود شدن مسیر کمکهای مردم ایران میتواند زمینه نارضایتی داخلی و فشار اجتماعی بر دولت لبنان را افزایش دهد و سیاستمداران این کشور را در موقعیت دشواری قرار دهد.
با توجه به بحران عمیق اقتصادی، افزایش نرخ تورم و کمبود مواد غذایی و دارویی در لبنان، سوال اساسی این است که آیا جامعه بینالمللی و نهادهای محلی قادر خواهند بود موانع سیاسی و تحریمی را کنار بزنند و امکان انتقال کمکهای مردمی ایران را فراهم کنند یا خیر. کارشناسان هشدار میدهند که تداوم وضعیت فعلی ممکن است وضعیت انسانی در لبنان را به نقطه بحرانی برساند و ضرورت یافتن راهکارهای عملی برای کمکرسانی فوری را دوچندان کند.