امروز تامین انرژی صنایع و کارخانجات در تابستان دچاربحران جدی خاموشی شده است و با این مسیری که پیش می رویم این گرفتاری تابستان سال های آتی هم گریبان گیر صنایع کشور خواهد بود.
اکنون در مسیر رشد اقتصادی پایدار کشور، راهی بجز رشدتولید داخلی و توسعه صنعتی وجود ندارد و تامین برق پایدار، این چرخه مهم توسعه را دچار توقف و وقفه نموده است.
البته در زمستان هم وضعیت بهتر از تابستان نیست و با توجه با سبد نیروگاهی کشور که متکی بر سوخت های فسیلی و تولید حرارتی است، چالش سوخت رسانی به نیروگاه ها در فصل سرما، چالش اساسی صنعت برق و البته اقتصاد کشور است.
خاموشی و قطعی برق با برنامه و بدون برنامه مانع تحقق رشد تولید شده است و این بر خلاف تاکیدات مقام معظم رهبری است و امروز صنایع فولاد هر ماه چند هزار میلیارد تومان از خسارات خاموشی آسیب می بینند.
تخلیص این گرفتاری در یک جمله این است که در زمستان مشکل انرژی و در تابستان توان و ظرفیت نیروگاهی مطرح است. در چالش ناترازی برق که در تابستان وجود دارد چند عامل کلیدی مطرح می گردد، اولین نکته ای که به ذهن متبادر می گردد ظرفیت منصوبه نیروگاهی و رابطه آن با تحریم و مشکلات تأمین اعتبار بودجه ای است، اما این همه مسأله نیست و در ادامه به ابعاد دیگری اشاره خواهد شد.
اصلی ترین چالش صنایع کشور در مسیر رشد تولیدساخت محور، تامین انرژی برق پایدار صنایع و کارخانجات تولیدی است که در این موضوع گاز و برق دو نیاز اساسی و پردغدغه سرمایه گذاران است و آن ها را هر روز دلسرد تر نموده است. و البته راهکارهای کوتاه مدت و بلند مدتی برای رفع آن وجود دارد.مشکل این روزهای تامین برق پایدار صنایع، کارخانجات و واحدهای تولیدی کوچک، کمبود ظرفیت نیروگاهی است و همانطور که پیش تر گفته شد، این همه مشکل نیست چرا شبکه انتقال و فوق توزیع دچار مخاطرات اساسی است که در ادامه بدان پرداخته خواهد شد.
مطابق آماررسمی در سال گذشته سهم مصرف برق صنایع و مسکونی هر یک حدود ۳۴ درصد بوده است و در سال جاری مصرف کل کشور از ۷۲ هزار مگاوات عبور کرده است.
از طرفی بطور متوسط رشد بار سالانه بین ۵ تا ۷ درصد است و با احتساب آمار گذشته و حتی لحاظ بدترین شرایط رشد،سهم کل بار مسکونی به حدود ۲۵ هزار مگاوات می رسد و این در صورتی است برخی مسئولین از عدد ۳۰ هزار مگاوات آن همنه برای همه بار مسکونی که فقط برای بارسرمایشی این بخش(مسکونی) استفاده می کند و این مغایر با آمار رسمی گذشته وپیش بینی بار و دیماند است.متوسط راندمان واقعی نیروگاه ها زیر ۳۴ درصد است و حتی باوجود پذیرش آن باز جای تاسف عمیق است چرا که امروزظرفیت نیروگاهی باید حداقل حدود ۴۵ درصد می بود و بازالبته که تکلیف برنامه ششم ۵۵ درصد وبالاتر بوده است و این خود یکی از عوامل چالش ساز تامین انرژی در زمستان است و البته تولید توان در تابستان است.
در شرایطی که راندمان نیروگاه های کشور تا این حد پایین است، دود تلفاتی راندمان نیروگاه ها به چشم صنایع واقتصاد کشور می رود و می توان با هزینه ای کمتر از ده درصد احداث نیروگاه، با تعمیرات و اورهال اساسی راندمان و کارکرد این نیروگاه را در شبکه ارتقاء داد، ضمن اینکه تغییر فرآیند نیروگاه های بخار و گاز از واحدهای مجزا به سیکل ترکیبی حداقل ۱۰ درصد راندمان را افزایش خواهد داد و حدود ۳۰۰۰ مگاوات ظرفیت نیروگاهی به شبکه می افزاید.
راهکار اجرایی افزایش راندمان، توسعه نیروگاه های گازی وبخار به سیکل ترکیبی می توانست تاثیر قابل توجهی درافزایش راندمان نیروگاهی داشته باشد و یا اگر اولویت اساسی به برنامه تعمیرات و نوسازی نیروگاهی داده می شد در ناترازی تولید و مصرف در اوج بار تابستان، حداقل ۲۰۰۰ مگاوات کاسته می شد، البته تعمیرات دوره ای انجام می شود ولی کافی و متناسب با نیاز نیروگاه ها نبوده است.
متاسفانه در وزارت نیرو کنترل هزینه و هوشمندی در برنامه ریزی پروژه ها وجود ندارد و اولویت ها برای طرح های فاقد نیاز مطالعاتی و گاها بر اساس موضوعات غیر فنی اختصاص می یابد که در این مجال از آن می گذرم.
این همه سبب تعمیق ناترازی برق شده و مسئولان صنعت برق نهتنها برنامه ای برای کاهش این ناترازی ندارند بلکه حتی دیدگاهی نسبت به میزان ناترازی هم ندارند و چند روز قبل دریکی از شبکه های رسانه ملی دیدیم که بین دو مسئول ارشدو تصمیم گیر صنعت برق در مورد میزان ناترازی با میزان ۶۰ درصد اختلاف نظر وجود داشت. تا شما ندانید که کجاایستاده اید چطور میخواهید برای مقصدتان مسیر تعیین کنید؟
مشکل امروز صنعت برق علاوه بر ناترازی، عدم توسعه شبکه انتقال و فرسودگی است و متاسفانه افق بلند مدت در کنار راهکارهای کوتاه مدت برای حل این دو چالش مهم وجود ندارد و اگر امروز همه ناترازی برق با احداث نیروگاه مرتفع گردد، شبکه انتقال کشور مشکل اساسی پایداری، قابلیت اطمینان، حبس تولید خواهد داشت و امکان رساندن این توان به دست مصرف کننده های صنعتی نیست.
