بهار- تحلیلگر مسائل بینالملل گفت: اگر توافق تبادل زندانیان مطابق میل طرفین نهایی شود، بقیه ابعاد تفاهم نانوشته میتواند مورد توافق نهایی قرار گیرد. در این رابطه میتوان به مواردی چون سطح و میزان غنیسازی در ایران، مسائل منطقهای، ادعاهایی که در مورد همکاری ایران با روسیه درجنگ اوکراین مطرح میشود، سررسید لغو تحریمها یا محدودیتهای موشکی علیه ایران در ۲۶ مهر اشاره کرد. در مجموع طی دو سه ماه آینده طرفین با یک دستور کار شلوغ و حساس مواجه خواهند بود.
به گزارش بهار کوروش احمدی تحلیلگر مسائل بینالملل در گفتوگو با ایلنا، در توافق ایران و آمریکا در خصوص آزادسازی پولهای بلوکه شده ایران در کره جنوبی گفت: توافقی که به این ترتیب در حال شکل گرفتن است، تازگی ندارد. در گذشته و گذشتههای دور هم توافقاتی کم و بیش مشابه انجام شده است. مثلا آخرین مورد معروفش توافقی بود که به موازات توافق برجام و مستقل از آن در دی ماه ۹۴ به مرحله اجرا رسید و در نتیجه آن جیسون رضائیان به همراه سه آمریکایی دیگر آزاد شدند و به همراه آن وجوهی در ارتباط با خریدهای نظامی قدیم و بهره آن که معادل یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار اسکناس میشد، در جعبههایی به ایران فرستاده شد.
وی افزود: ۵-۴ زندانی ایرانی هم که به اتهام نقض تحریم ها در آمریکا زندانی بودند، آزاد شدند. ایران تجربههایی در این حوزه دارد و این تجربهها به تسهیل کار کمک کرده است. این توافق ممکن است در چارچوب همان توافقی که تحت عنوان «تفاهم نانوشته» چند ماهی مورد بحث است، شکل گرفته باشد. قطعا یکی از مهمترین و اولین گامها در جهت آن تفاهم نانوشته میبایست تبادل زندانیان باشد. لذا این گام ممکن است نخستین گام در چنین جهتی باشد به شرطی که اختلافات در مورد مسائل باقی مانده به سرعت حل شود.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی تصریح کرد: نخستین اختلافی که در همین روز اول مورد توجه ناظران قرار گرفت، تاکید آمریکا بر قرار گرفتن سپرده ۶ میلیارد دلاری ایران در حساب ویژه در قطر و هزینه کردن این سپرده به صورت مورد به مورد با مجوز وزارت خزانهداری آمریکا و صرفا برای اقلام بشردوستانه است. این در حالی است که وزارت خارجه ایران طی بیانیهای تاکید کرد که این سپرده در اختیار ایران خواهد بود و با صلاحدید مقامات ذی صلاح ایرانی برای هر هزینه که لازم بدانند، برداشته خواهد شد. این شاید گره اصلی باقی مانده باشد که به لحاظ سیاسی حائز اهمیت زیادی است چراکه مقامات آمریکایی هم در این مورد و هم در مورد آزادی یک سپرده ۲.۷ میلیارد دلاری بر آن تاکید کردند.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی در پاسخ به این سوال که با توجه به توافق به وجود آمده حالا سناریوی پیش روی مذاکرات آینده ایران و آمریکا و همچنین طرف غربی چیست، گفت: اگر این توافق مطابق میل طرفین نهایی شود، بقیه ابعاد تفاهم نانوشته میتواند مورد توافق نهایی قرار گیرد. در این رابطه میتوان به مواردی چون سطح و میزان غنیسازی در ایران، مسائل منطقهای و اینکه آمریکا مایل است دوستان منطقهای ایران خویشتنداری پیشه کنند و تنش در منطقه کاهش یابد اشاره کرد. آمریکا همچنین روی آزادی دریانوردی در خلیج فارس و دریای عمان تاکید خواهد کرد. ادعاهایی که در مورد همکاری ایران با روسیه درجنگ اوکراین مطرح میشود، موضوع دیگر مورد توجه غربیها و بویژه اروپاییها است.
وی افزود: همچنین، موضوع دیگری که تمرکز بر آن تشدید خواهد شد، سررسید لغو تحریمها یا محدودیتهای موشکی علیه ایران در ۲۶ مهر است. اینکه غرب میخواهد در این رابطه چه کار کند، مسئله مهمی است. اروپاییها ظاهرا بیشتر از آمریکا در این رابطه حساساند و تمرکز آنها در این رابطه بر جنگ اوکراین و ادعای استفاده روسیه از پهبادهای ایرانی علیه اهدافی در اوکراین است. در مجموع طی دو سه ماه آینده طرفین با یک دستور کار شلوغ و حساس مواجه خواهند بود.
احمدی در پاسخ به این سوال که برای ادامه همکاری ایران با آمریکا و همچنین اروپا برای رسیدن به توافق مشخص چه اقدامات دیگری جهت اعتمادسازی دو طرف باید انجام شود، گفت: فکر نمیکنم در این مرحله هنوز بتوانیم از چیزی نزدیک به اعتمادسازی سخن بگوییم. کار اصلی که بین طرفین باید انجام میشد، احیای برجام بود که فعلا یک سالی است که از مذاکره در این رابطه سخنی نیست و از شهریور سال گذشته تاکنون تلاش جدیدی صورت نگرفته است. با این حال تبادل زندانیان و اقلام مطرح در مذاکرات برای تفاهم نانوشته میتواند مقدمه خوبی باشد و جو عصبانیت و رد و نفی و تخطئه را تبدیل به جو رو به آینده و احیانا مثبتی تبدیل کند.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی در پاسخ به این سوال که تحلیل شماره درباره توییت آقای باقری و موضوع گرفتن تضمین از آمریکا به چه معناست، گفت: من خیلی متوجه نشدم که تضمین گرفتن از آمریکا در این رابطه چه معنایی میتواند داشته باشد. اگر توافق بر سر این بوده که بعد از واریز سپرده به حساب مورد نظر در بانک قطری، زندانیان آزاد شوند و سپرده مطابق بیانیه وزارت خارجه در اختیار جمهوری اسلامی ایران خواهد بود و این منابع برای نیازهای مختلف کشور حسب تشخیص مراجع ذیصلاح هزینه خواهد شد، دیگر روشن نیست چه تضمینی لازم بوده است.
وی تصریح کرد: تنها این احتمال وجود دارد که برای هزینه کردن وجوه به نوعی مجوز مورد به مورد آنطور که سخنگویان آمریکایی گفتهاند نیاز داشته باشد و در این صورت آمریکا بعد از واریز وجوه به حساب ویژه در بانک قطری، از صدور به موقع مجوزها خودداری کند. اگر فرض را بر این بگذاریم، آقای باقری دارد میگوید که برای اینکه مشکلی از این نظر پیش نیاید تضمینهای لازم گرفته شده است. در این صورت خوب است وزارت خارجه نوع تضمینهای گرفته شده را مشخص کند.
