اعظم محمود آبادی:

قیمت یک کیلو شیر 15 هزار تومان و قیمت یک کیلو و 700 گرم ماست 55 هزار تومان،اینکه چطور بین قیمت ماست و شیر این همه اختلاف است مگر در ماست چه چیزهایی اضاف می شود بماند،اما این تفاوت قیمت در همه ی محصولات فراوری شیر از کره تا بستنی این سوال را به ذهن متبادر می کند که آیا این فرمول محاسبه برای دامداران مقرون به صرفه بوده و آیا می تواند هزینه های تولید را جبران کند؟
اوایل خرداد امسال، مجتبی عالی، مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران از افزایش قیمت شیر به 15 هزار تومان خبر داد؛ همان طور که می دانید، قیمت شیر خام یا همان شیری که از دامداری ها خریداری می شود، مستقیم بر قیمت شیر بسته بندی شده و سایر محصولات لبنی تاثیر می گذارد.
قیمت پایه شیرخام از 12 هزار و 500 تومان به این میزان جهش کرده که حاکی از افزایش حدود 20 درصدی است اما نباید از نظر دور داشت که افزایش قیمت شیرخام تا حدود 20 درصد به معنای جهش قیمت شیر بسته بندی شده به بیش از 20 درصد است، چرا که هزینه های جانبی تولید در بنگاه های لبنی به آن اضافه می شود. پیشتر فرهاد اکبری از اعضای اتحادیه دامداران، گفته بود که با افزایش قیمت شیر به 15 هزار تومان، قیمت شیر 30 درصد افزایش پیدا می کند. سایر محصولات لبنی هم با افزایش قیمت مواجه می شوند.
به دنبال حذف ارز 4200 تومانی در اردیبهشت 1401، اسماعیل خاتمی از اعضای انجمن صنایع فرآورده های لبنی از احتمال افزایش صددرصدی قیمت شیرخام خبر داده بود. با این که حالا افزایش حدود 20 درصدی شیرخام را داریم اما ظرف ماه های بعد قیمت های جدید روی تمام فرآورده های لبنی اعمال شد. طبق ادعای تولیدکنندگان فرآورده های لبنی، 70 تا 75 درصد قیمت مواد لبنی را شیرخام تعیین می کند. قیمت شیرخام هم متاثر از شاخص قیمت تولیدکننده است؛ این شاخص بازگوکننده تورم نهاده های تولید است.
ته دامداران قیمت خوراک دام، دستمزد کارگر، نوع گاو، کود، انرژی و… تورمی بسیار بیشتر داشته تا جایی که این قیمت شیر باز هم هزینه تولید شیر را پوشش نمی دهد. در کل قیمت شیر بیشترین ضریب اهمیت را در هزینه های تولیدکننده دارد، چرا که به عنوان خوراک به گوساله داده می شود.
کشورهای مختلف برای افزایش تمایل خانوارها به مصرف شیر، روی نرخ خرید آن از دامدار یارانه قرار می دهند. برای مثال فنلاند که سرانه مصرف شیر خانوارهای آن به بیش از 400 کیلوگرم می رسد، روی هر یک لیتر شیر حدود 7 سنت معادل حدود 3000 تومان یارانه می پردازد. این تدبیر موجب شده که سرانه مصرف شیر در فنلاند از 361 کیلوگرم در سال 2007 به 430 کیلوگرم در سال 2013 افزایش پیدا کند. این در شرایطی است که سرانه مصرف شیر در ایران روند کاهشی داشته و به گفته سیدمحمدرضا بنی طبا، سخنگوی اتحادیه تولیدکنندگان مواد لبنی در حال حاضر زیر 70 کیلوگرم قرار دارد. در چنین شرایطی مواد لبنی با افزایش قیمت مواجه می شود و تشکل های مرتبط با صنعت دام و لبنیات هم از آن استقبال می کنند. به گفته بنی طبا، قیمت هر پاکت شیر پرچرب از شهریور1400 تا شهریور 1401، 10 برابر شده است. کاهش سرانه مصرف شیر از 100 کیلوگرم در سال به کمتر از 70 کیلوگرم، که بنی طبا به آن اذعان دارد، بیشتر مرهون افزایش قیمت شیر است؛ به ویژه افزایشی که در بازه 1400 تا 1401 اعمال شد. این درحالی است که افزایش قیمت شیر به جیب دامداران نرفته و آنها را با مشکلات پیچیده ای مواجه کرده است.
فروش گاو ۱۰۰ میلیون تومانی
مسعود رضا بندگی عضو اتاق اصناف کشاورزی و منابع طبیعی کشور در گفتگو با بهار در خصوص مشکلات بخش دامداری کشور گفت: دامداری و کشاورزی در شرایطی که خشکسالی به مغز استخوان دشت ها رسیده است،به راستی معجزه است و در چنین شرایطی بهره مندی از تجربیات گذشته بهترین راهکار برای خروج از بحران های حوزه ی دامداری و کشاورزی است.
وی خطاب به وزیر جهاد کشاورزی گفت: تجربه میوه ای است که آن را نمی چینند مگر بعد از گندیدن. همانطور که میدانید پیشتر کارشناسان حوزه دام واتاق اصناف کشاورزی از بی نظمی که امروز برای گوشت قرمز و قیمت های نجومی و البته ورود مافیا برای واردات آن خبر داده اند ،نامه های بسیاری قبل از حضور شما در راس وزارتخانه جهادکشاورزی برای جلوگیری از بروز این بحران ارسال شد اما گویا اینکه دامدار به عنوان یک تولید کننده هیچ حقی از اقتصاد ایران ندارد.
بندگی افزود: روند پیش رو در عفونی شدن زخم های تولید مواد پروتئینی که یکی از مهمترین و پر مصرف ترین نیازهای کشور است،حال به جان شیر افتاده است. وقتی قیمت شیر برای تولید کننده فقط ۱۳ هزارتومان است در حالی که هزینه های تولید از قیمت خوراک دام ،کنسانتره و … چندین برابر این رقم است. بی شک دامدار را مجاب به فروش گاو ۱۰۰ میلیون تومانی اش می کند.این راهکار که از روی ناچاری بر دامدار تحمیل می شود ، عاقبتی جز شرایط گوشت قرمز که امروز مجبور به واردات آن هستیم نخواهد داشت، لذا پیش بینی می شود به زودی با کاهش چشمگیر تولید شیر نه تنها تعداد زیادی از کارخانه های لبنی تعطیل و موجب بیکاری تعداد زیادی از کارگران این واحدها شود، بلکه به زودی مافیای بی رحم، واردات شیر را نیز آغاز خواهند کرد که نتیجه اش افزایش قیمت و به دنبال آن تورم در تمامی مواد لبنی خواهد بود.
وی در پایان تاکید کرد: آقای وزیر و مسئولین زیربط به فریاد دامداران برسید و نگذارید گاوهای شیری به کشتارگاه ها بروند و مواد پروتئینی از سبد خانوار به دلیل گرانی بیش از حد حذف شود.