زهرا زارع، روزنامه نگار:
کاشت زعفران از سه هزار سال پیش در ایران حدودا ازدوره ساسانیان تاکنون رواج داشته است؛ محصولی باارزش که از آن به عنوان طلای سرخ نام برده میشود.در این میان ایران 94 درصد از تولید جهانی محصول استراتژیک زعفران را در دست دارد. گردش مالی صنعت زعفران در دنیا حدود ۵/ ۸ میلیارد دلار است اما سهم ایران در بهترین حالت چیزی کمتر از ۴۰۰ میلیون دلار است.
غلامرضا میری رئیس اتحادیه زعفران ؛معتقد است :ایران اولین تولید کننده زعفران جهان است و سالیانه چندین تُن زعفران به کشورهای جهان صادر می کند.
به اعتقاد وی زعفران ایران، هنوز بازار جهانی خود را از دست نداده ولی در حال حرکت به سمت از دست دادن این بازار است و اگر برای این محصول استراتژیک فکری نشود در نهایت طلای سرخ ما هم به سرنوشت فرش دستباف دچار شده و بازار جهانی را از دست خواهیم داد.
وی با این باور و طبق آخرین آمار،رکورد صادرات این محصول در سال 1399، 325 تن ثبت شده که به 47 کشور صادر میشدخ وهم اکنون نیزتعداد کشورهای واردکننده این کالا افزایش یافته و به عدد 67 رسیده نباید میزان صادرات کاهش پیدا کند و میزان صادرات رسمی و ثبت شده در سال گذشته به کمتراز گذشته برسد. وی برای باور است که باوجود کاهش 105 تنی صادرات زعفران و افزایش تعداد کشورهای واردکننده زعفران ایران میزان مصرف این طلای سرخ در جهان، افزایش یافته باید صادرات این محصول به 400 تا 500 تن میرسید اما متاسفانه ، این مقدار در سال گذشته به 220 تن رسید .این احتمال می رود که در حدود 280 تن زعفران از مبادی قانونی صادر نشده است ودر این میان این محصول گرانبها دستخوش قاچاق و ققاچاقچی شود.
علی حسینی گازار، عضو هیأت رییسه شورای ملی زعفران معتقد است: با وجود اینکه سالانه ۲۰ تا ۳۰تن زعفران به شکل قانونی به افغانستان صادر میشود،در این میان افغانستان با اجازه رسمی وزارت فلاحت خود زعفران ایرانی را به نام تولید افغانستان بسته بندی و دوباره به کشوری مانند هندوستان صادر میکند. این میشود که بخشی زیادی از این محصول گران بها رسمی و غیررسمی قاچاق میگرددوبه این ترتیب با محصول ایرانی برای کشور خود ارزآوری می کند.
به عقیده حسینی گازار اگر با علم به اینکه زعفران ایران به کشورهای افغانستا ن و امارات و چین قاچاق میشود، بحث فروش ارز در سامانه نیمایی برداشته شود و صادرات از مبادی قانونی صورت بگیرد دیگر قاچاق برای قاچاقچی مقرون به صرفه نخواهد بودوبا برچیده شدن موانع صادراتی وانجام صادرات شفاف قاچاق هم برچیده خواهد شد.
این فعال در حوزه کشاورزی معتقد است: از آنجا که زعفران محصولی مناسب برای سرزمینهای کم آب است درتابستان نیاز به آبیاری نداشته و در زمستان هم با بارش رشد میکند. کشت این محصول ویژه بوده و تا ۷ سال نیاز به کشت مجدد ندارد؛ تنها باید درست مدیریت شود.
به اعتقاد وی بر اساس یک فرمول هر سال بین ۵ تا ۱۰ درصد سطح زیر کشت این محصول اضافه میشود چرا که مزارع هر چند سال یک بار باید جایگزین شوند و به نسبت این جایگزینی باید ۲ تا ۳ برابر سطح زیر کشت افزوده شود.
بر اساس آمار وزارت جهاد کشاورزی و آمارنهادهای دولتی، حدود ۱۲۳ هزار هکتار از سطح کشور زیر کشت زعفران است که باید بیش از ۱۰۰۰ تن زعفران برداشت شود .ولی با لحاظ کردن هزینه ها تولید فعلی یک چهارم این عدد یعنی بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ تن است.
وی یکی از راه هایی که می تواند میزان تولید زعفران در کشور افزایش دهد را آموزش دانست تا کشاورز وفعال این حوزه کشت خود را افزایش دهد وگرنه افزایش قیمتها منجر به تورم میشود
گفتنی است قیمت این محصول استراتژیک در بازار جهانی هر کیلو گرم حدود ۱۰۰ تا ۱۱۰ میلیون تومان است درحالیکه تا ۵ ماه گذشته این مبلغ، ۳۵ تا ۴۰ میلیون تومان بوده است.